Кој ќе тепа на Ел Класико!? ↓↓↓
Коронавирусот одамна не е само кинески проблем. Светот денес е по многу работи поинаков од тогашниот: земјите една по друга влегуваат во карантин, хаотични гранични контроли, пренатрупани болници, затворени училишта, градинки и колеџи, пусти улици, болничари во заштитни одела, полупразни полици и редици во продавниците, како и затворање дома, се дел од новото секојдневие.
Карантин, самоизолација, социјално дистанцирање и контакти, стапка на смртност, загрозена популација, тестирање, паника и кризни залихи се дел од новиот вокабулар. Сите ја следиме дневната евиденција за бројот на заразени и починати во нашата земја (каде што нема смртни случаи, за среќа) и во светот, вели Петар Стошиќ за Индекс.
Голем дел од она што до вчера го земавме здраво за готово, сега станува ризично или забрането: патување со авион, брод или јавен превоз, одење на концерт, во кино, во театар, на натпревар, во кафуле или ресторан, деловни состаноци, ракување, а во случај на сомнеж за зараза, дури и излегување од дома. Блискиот контакт или престојот меѓу поголем број луѓе станува извор на вознемиреност, барем за оние што ѝ се склони.
„Се спуштаат ролетните низ цела Европа“
„Се спуштаат ролетните низ цела Европа… Можеби влегуваме во мрачен, недоброволен социјален експеримент, кој ги открива секојдневните навики и практики што ќе ни недостигаат доколку се искоренат и кои би можеле да исчезнат изненадувачки лесно“, ја опиша оваа вонредна состојба колумнистката на Гардијан Габи Хинслиф.
„Ви благодарам, знам дека ги менувате своите навики и дека се жртвувате и знам дека тоа не е лесно. Но сите ваши жртви се скапоцен придонес за земјата“, им порача на Италијанците премиерот Џузепе Конте, кој деновиве се соочува не само со најголемиот предизвик на својот мандат, туку веројатно и со најтешката состојба во која се нашла Италија од Втората светска војна.
Одлуката на Конте да го прошири карантинот на целата земја, откако одлуката за карантин на северниот дел протече во медиумите и предизвика бес кај жителите, е невиден историски настан. Таа драстична мерка требаше барем да ја ублажи епидемијата, но ги преврте наопаку животите на Италијанците.
Тие, како и другите Европејци во поголема или помала мера, ќе мора да се навикнат на дисциплина, откажување за доброто на заедницата, нарушување на комодитетот, изолирање, ограничување на слободите и привилегиите што ги уживаат – сето она што им е помалку или повеќе туѓо на современите жители на Западот.
Можат ли Западњаците да се откажат од својата удобност и слободи за општо добро?
Веќе беа кажани многу говори за тоа дека кинеското колективистичко општество, но и авторитарниот политички систем предводен од Комунистичката партија, се погодни за масовен карантин, кој практично ѝ стави крај на епидемијата во таа земја. Останува да се види дали Италијанците, но и другите Европејци и Западњаци, му се дораснати на тој предизвик.
За народот во Италија животот со епидемија стана новата нормала – а смртта на оние најтешко заболените стана, за жал, составен дел од таа нова нормала. Тој број се мери во стотици секој ден, што веројатно е трагична последица од ескалацијата на епидемијата поради презадоцнетото воведување на мерките за превенција. Некои тврдат дека она што се случува во Италија ги чека и другите.
Нова нормала од Италија до САД
Во Италија баровите и рестораните се затворени на две недели, сè освен супермаркетите и аптеките. Но дури и кога ќе помине забраната, тешко е да се поверува дека јавниот живот толку брзо ќе се врати во нормала.
„Имаме многу простор. Можеме да излегуваме, но не смееме да влегуваме во продавниците и фирмите. Мора да одите во групи од по тројца и да оставите метар растојание меѓу луѓето“, рече за Ен-би-си Американката Кризија Осејо, која живее во италијанскиот град Анци, и додаде дека за потребното патување до работа, до лекар или по храна и лекови сега е потребна посебна дозвола: „Мора да ви ги проверат документите ако треба да одите надвор, така што денес беше застрашувачко“.
Но и Соединетите Држави сè повеќе се префрлаат на оваа нова нормала. Во петокот стапи во сила триесетдневна забрана за влез во САД од Европската Унија, а од понеделник и за патниците од Велика Британија и Ирска, освен за американските граѓани, а претседателот Доналд Трамп прогласи национална вонредна состојба поради пандемијата.
Низ целата земја јавните собири се забранети, а на луѓето, баш како и во Европа, им се советува да останат дома или барем да се држат настрана од другите луѓе. Забраната на летовите од ЕУ може да ги истурка преку работ и онака протресените авиокомпании.
Десетици училишта и универзитети ја прекинаа наставата, Бродвеј и Дизни ворлд се затворени на неодредено, а откажани се или одложени голем број спортски натпревари, од кошаркарската лига НБА до фудбалската лига МЛС, бејзболската МЛБ и хокеарската лига НХЛ.
„Чекорите што ги преземаме апсолутно ќе спасат животи. Сите ние на некој начин се соочуваме со оваа нова реалност“, рече д-р Ејми Актон од министерството за здравство на Охајо.
Крај на глобализацијата или шанса за нејзина реформа?
Таа нова реалност може да изгледа како морбидната дистопија што досега ја гледавме само во филмови и серии. Но таа би можела да има и некои позитивни последици, исто како што ги имаше и Втората светска војна, на пример. Мерките за карантин и социјална дистанца, како и општиот пад на сообраќајот, би можеле да поттикнат реорганизација на работата: повеќе работа од дома, помалку состаноци, можеби дури и пократка работна недела. Интернет-купувањето може да добие дополнителен замав.
А со оглед на тоа што ни истекува времето да го запреме глобалното затоплување, намалувањето на масовниот интерконтинентален туризам можеби исто така не би било лоша промена. Секако, на краток рок, транспортниот, туристичкиот, но и другите сектори на глобалната економија ќе претрпат сериозен удар, а глобалната криза е извесна.
Големото прашање е, сепак, дали слободното движење на стоки и луѓе, веќе загрозено од популистите како Трамп, ќе ја преживее оваа пандемија. Од друга страна, оваа криза неминовно ќе ги освести земјите дека не можат да зависат целосно од увозот од, на пример Кина – дека одредени стратегиски важни производи, како што се маски за лице, средства за дезинфекција или тестови за вируси, мора да бидат во можност и да ги произведат, а не само да ги увезуваат.
А сигурно ќе ги освести и фактот дека светот денес е потесно поврзан од кога било досега, дека и да сакаме не можеме да се изолираме и дека предизвиците со кои се соочуваме се заеднички затоа што вирусот не познава граници и културни бариери. Се надеваме, ќе ја поттикне и солидарноста со своите сограѓани, како и одговорноста, пред сè кон самите нас и нашето семејство, а потоа и кон општеството како целина. И ова несомнено ќе биде позитивна последица од оваа природна непогода.
