Уствари викендов е затишје пред бура! ↓↓↓
Писмо од писателот Бранко Ќопиќ до прерано починатиот писател Зија Диздаревиќ, убиен во логорот Јасеновац во 1942 година.
Драг мој Зијо,
Знам дека пишувам писмо кое не може да стигне до својот адресат, но се тешам со тоа дека ќе го прочита барем оној кој и двајцата нè сака.
Доцна е во ноќта и мене ми се спие. Во ова глуво доба се разговара само со духовите и со спомените, а јас еве, размислувам за златната пајажина и сребрената магла во твојата приказна, и за страшниот крај кој те снајде во логорот Јасеновац.
Пишувам, драг мој Зијо, а не сум сигурен дека и мене, некогаш, не ме чека сличен крај на овој свет по кој сè уште патува чумата со коса.
Во своите ноќи со најмногу месечина, ти го насети тој апокалиптичен ѕвер со косата на смртта и проговори за него низ устата на својот јунак Брко. Еден ден ти стварно го виде, реален, овоземен, се оствари твојот страшен сон, твојот кошмар.
Тие исти години јас, по игра на случајност, ја избегнав твојата судбина, но еве, има некое време како, додека седам на мојата работна маса, ме навасува некое црно насетување; гледам некаква ноќ, студена, со ѕвезди од мраз, во која ме одведуваат во непознато. Кои се тие темни џелати со човечка лика? Дали се слични на оние кои тебе те одведоа? Или браќа на оние со кои замина Горан? Зарем не се тоа мрачните убијци на Кикиќ?
Како ли само некогаш, заедно, детски, со лирски занес, тагувавме над поетот Гарсија Лорка и го замислувавме оној обден кога неповратно го одведоа по пустите улици на Гранада. Пред некое време бев и во Гранада, од брегот го гледав осончаниот каменест лавиринт од нејзини улици и се прашував: На која ли страна го одведоа? И повторно, ти тогаш беше покрај мене, сосема блиску, и не знам кој од нас двајца ги шепотеше зборовите од Лорка полни морничавост:
„Црни им се коњите, црни потковиците“.
Се множат по светот црни коњи и црни коњаници, ноќни и дневни вампири, а јас седам над своите ракописи и раскажувам за една градина со слезова боја, за добрите старци и занесените момчиња. Втурнат во чадот од војната, наоѓам сурови војници со срца од гулаб. Пред да ме одведат, брзам да раскажам една бајка за луѓето. Нејзиното семе ми го посеаја во срцето уште во детството и тоа без престан никнува, цвета и се обновува. Го пржеа многу стравотии низ кои поминав, но коренот остана, животворно и неуништлив, и под сонцето повторно го извишуваше своето кревко зелено стебленце, својот бајрак. Се рушеа врз него оклопни тенкови, а го штитеше и сочува пријателски свиена човечка дланка.
Ете за тоа, Зијо, би сакал да ја шепотам и пишувам својата бајка. Ти најдобро би знаел дека ништо не сум измислил и дека во оваа работа не може да се измислува, особено не добри луѓе и свети воини. За жал, ни оние другите не ги измислував, мрачните убијци со човечка лика. За нив не можам и не сакам да зборувам. Чувствувам само како се намножуваат и ројат во овој стеснет свет, ги насетувам по студената морничавост, која им е претходница, и ми се чини, уште малку, па ќе затропаат на врата. Ако, Зијо…Секој се брани со своето оружје, а уште не е искована сабја која може да ги сече нашите месечини, насмеаните зори и тажните самраци.
Збогум, драг мој. Можеби некому му е смешна старинската облека, прадедовското копје и очајните коњи, кои не ветуваат којзнае каква трка. Ама,тоа е.
Бранко Ќопиќ
