Постои ли точно определен момент во денот кога се чувствуваме најрадосни или најподложни на меланхолија? Нова студија од Универзитетскиот колеџ Лондон вели: да – и тоа со прецизност како часовник.
Веќе знаеме дека нашето расположение се менува во зависност од годишните времиња, деновите во неделата, па дури и најмалите настани од секојдневниот живот. „Синиот понеделник“, третиот понеделник во јануари, е познат како најдепресивен ден во годината. Понеделниците, како по некое непишано правило, се обвиени со тага. Петок и сабота, пак, мирисаат на славје – макар и тивко, бидејќи обврските накратко застануваат.
Но, што е со часовите во денот? Дали постои одреден дел од денот кога генерално се чувствуваме посреќни – или обратно, најосамени и најмеланхолични?
Истражувачите од Универзитетскиот колеџ Лондон велат: постои. И тоа со речиси запрепастувачка точност. Во анализата на секојдневните психолошки состојби – депресија, анксиозност, благосостојба и чувство на осаменост – објавена во престижното списание BMJ Mental Health, истражувачите дојдоа до фасцинантни откритија.
Како ја мерија среќата преку часовите?
Студијата, која вклучуваше 49.218 возрасни лица, ги следеше нивните одговори во текот на две години (март 2020 – март 2022), преку секојдневни прашања како:
• Колку се чувствувавте среќно во текот на минатата недела?
• Колку сте задоволни од вашиот живот?
• До кој степен верувате дека она што го правите има смисла?
Анализата ги земала предвид и возраста, здравствената состојба, како и професионалниот статус на испитаниците. И резултатите биле јасни: нашето расположение не варира само со годишните времиња и деновите во неделата – туку и со часовите во денот.
Највисоки нивоа на среќа и задоволство биле измерени во понеделник и петок – интересно, повеќе отколку во недела. Менталната благосостојба генерално била најдобра за време на летото, кога подолгите денови и сончевата светлина позитивно влијаат на хормоните на среќа.
Најрадосниот и најтажниот час во денот
Според истражувањето, утрото – особено веднаш по будењето – носи највисоко ниво на психолошка свежина и позитивно расположение. Биолошката причина? Хормонот кортизол, кој дава енергија и ја засилува будноста, тогаш го достигнува својот врв. Телото е одморено, умот е бистар, денот штотуку започнува – преполни сме со потенцијал.
Од друга страна, доцните вечерни часови, непосредно пред спиење, носат пад на расположението. Умор, осаменост, размислување за денот што поминал… Сè се враќа внатре во душата. Не е чудно што најголемиот број егзистенцијални кризи започнуваат со реченицата „Што правам со мојот живот?“ – некаде околу 23:37 часот.
Зошто сè се менува од час во час?
Научниците нагласуваат дека тие промени се директно поврзани со циркадијалниот ритам – нашиот внатрешен биолошки часовник. Нашите емоции во 9 наутро и во 9 навечер не се исти – бидејќи не се исти ни нашите хормони, ниту енергијата, ниту ритамот на денот. Викендите можат благо да ја променат оваа крива, но основната динамика останува иста.
Ако и вие се чувствувате посветли во 9 часот наутро, со шолја кафе и првите зраци сонце – а потиштено во тишината на ноќта кога го гасите светлото – не сте сами. Среќата и тагата имаат свое време. И иако не можеме секогаш прецизно да ги испрограмираме, можеме подобро да ги разбереме. Можеби, на крајот, среќата не е постојана состојба – туку само дел од денот.
Во тоа, чини се, се крие и тајната на животот: да се прифати ритамот, да се разберат падовите и да се слават моментите кога душата природно расте. Како кога ќе се разбудите и едноставно знаете – денес е добар ден.
