Зошто Старите Грци ритуално ги жртвувале грдите луѓе?

08:45, 09 декември

Покрај филозофите, просветените политичари и прекрасните уметнички дела, древната цивилизација на Стара Грција имала и своја мрачна страна. Верувањето во подземниот свет пре полн со демони, духови и разни други сеништа од кои сите се плашеле.

Ништо подобро не може да ве запознае со овој мистичен и застрашувачки аспект од животот на Стара Грција, од ритуалот фармакос (φαρμακός), церемонија која се одржувала на годишно ниво од 8 до 5 век пред новата ера.

Потеклото и деталите на ритуалот се мистериозни: постоечките историски извори нудат само мал дел од приказната.

Сепак, знаеме дека во тој период во кој постоеле болести и глад, секој грчки град го бирал најгрдиот жител, кој во ритуалот имал улога на „фармакос‟ („грд‟ – во овој случај веројатно значи деформиран на некој начин и сигурно припадник на ниските слоеви на општеството).

Тоа лице на некое време добивало храна на товар на општеството и тоа најголеми деликатеси достапни во тоа време, како смокви, колачи од јачмен и сирење. Потоа, тој или таа биле спроведувани низ градот и ѕверски тепани со гранки.

Судбината на овие несреќници главно зависела од локалните традиции. Во некои места само ги бркале од населеното место, додека во некои места фармакосот бил каменуван до смрт, запален или фрлен од карпи.

На пример, во Атина ритуалот се одбележувал во текот на тригодишниот фестивал Таргелија.

Тешко е да се најде одговор на прашањето зошто општеството ги жртвувало своите „грди‟ членови. Пред се, старите Грци се опседнати со чистота, а тие кои отстапувале од институционализираните норми биле сметани како закана.

Физичката несовршеност била сметана за показател на морални недостатоци и затоа децата со посебни потреби биле напуштани и исфлувани надвор од градските ѕидини.

Второ, грчката митологија на многу места покажува дека жртвувањето на поединец дава моќ да се спаси целата заедница, што е одраз на предцивилизациските придобивки во кои племето опстанувало така што ги жртвувало најслабите членови.

Ритуалот фармакос имал и функција на катарза, прочистување на гревовите на комплетното општество. Од самиот збор фармакон, од кој е изведен англискиот збор „фармација‟, кој истовремено означува и отров и лек. Во него е содржана двојната природа на фармакос: тој истовремено бил виновник за сите зла кои го погодуваат општеството, но и негов спасител. Токму затоа и пред жртвувањето бил почестуван со најубава храна.

Секако, со елиминацијата на фармакосот не можеле да ги решат проблемите на општеството, но затоа тој ритуал ги намалувал тензиите кои се зголемувале во текот на тешките времиња и се избегнувала можноста за хаотично и неконтролирано крвопролевање.

Праксата е незамислива во многу современи култури, но самата негова суштина не е исчезната. Често комплетните заедници се вртат против најслабата група, против немоќните, бездомниците, бегалците…

Како и старите Грци, и луѓето денес проектираат најстрашни аспекти од себе и општеството на кое припаѓаат на некој поединец или група. Таа сила која и денес го формира однесувањето на луѓето може да има подалекусежни последици од линчот на целата маса.

Пештерски индонезиски слики стари над 40.000 години

A V

07:37, 09 декември

Експерти од универзитетите за археологија од Џакарта и Волонгонг, Австралија, деновиве издадоа серија документирани докази според кои во пештери на островите Сулавези и Јава се потврдува пештерско сликарство, но и постоење на припитомени коњи од пред 35 до 40.000 години.

Археолозите и историчарите до скоро сметаа дека коњите на индонезискиот архипелаг биле донесени од хордите на монголските племиња кои ги предводел прочуениот Кублај Кан, во 13 век.

Во светската историја до сега за најстари пештерски слики на коњи се сметаа откритијата во Франција и Шпанија. Слики на коњи и повеќе други четвороножни животни од праисторијата се наоѓаат во пештерите Ласко и Пе Мерл во Франција и попознатата Алтамира во Шпанија.

Со објавувањето на соопштенијата во Џакарта, експертите од Индонезија и Австралија искоментираа дека нивниот труд и откритијата не го сметаат како процес на докажување на тоа каде почнува светската цивилизација, туку како доказ повеќе дека на различни делови на планетата земја духот и околностите во кои живееле луѓето од тоа време упатуаат на пошироки хуманитарни сознанија за универзалноста на планетата земја и нејзините жители.

Машкото двогласно пеење од Полог, „гласоечко“, на ургентната листа за заштита на УНЕСКО

A V

07:29, 02 декември

Машкото двогласно пеење од Долни Полог „Гласоечко“ е ставено на ургентната листата за заштита на културното нематеријално наследство на УНЕСКО.

Гласоечкото машко пеење е традиционално пеење од регионот Долни Полог. Тоа е традиционална музичка форма, карактеристична за овој регион, а со самото тоа и од огромно значење за културниот идентитет на населението. Името на овој вид пеење, наречено според локалното население како „Гласоечко“, се пренесувало усно од генерација на генерација со векови. Но, во денешно време постепено исчезнуваат луѓето што го практикуваат ова пеење, така што денес нема повеќе од две или три групи што пеат во гласоечки стил.

Двогласното пеење „Гласоечко“ е традиционално изворно пеење карактеристично за регионот на Долни Полог, се пее најчесто пропратено со гајда или кавал, спонтано изведувано на празници. Оваа практика и симболична за културниот идентитет на тие кои што ја негуваат и се пренесува со имитација. Одсуството на снимки од овa пеење поврзано со емиграцијата и незаинтересираноста за младите ја осудуваат оваа традиција на исчезнување.

Одлуката е донесена на состанокот одржан вчера во Виндхоек во Намибија од страна на Комитетот за заштита на нематеријалното наследство.

И годинава ’Поетска везилка’ во чест на Блаже Конески!

K S

10:51, 27 ноември

По големиот интерес минатата година, ОК на ВМРО-ДПМНЕ во Прилеп по вторпат организира поетски конкурс „Поетска везилка“ за избор на најдобра поетска творба во чест на доајенот на македонската литература, Блаже Конески.

Блаже Конески оставајќи зад себе ризница од литературни дела напишани на македонски јазик заслужува достојна почит од нашите современици. Илјадниците страници научна литература, проза и поезија се дела во кои живее посебноста на македонскиот народ, милозвучноста на македонскиот јазик и трепетот на македонската душа.

Црвено – црниот конец со кој е извезена историјата на Македонија, а опеан во неговата „Везилка“ го нафрли котелецот на поетското издание во негова чест.

Токму затоа, во чест на роденденот на доајенот на македонската литература Блаже Конески ОК ВМРО-ДПМНЕ Прилеп објавува КОНКУРС „ПОЕТСКА ВЕЗИЛКА“ – За избор на најдобра лична творба – поема.

Конкурсот е отворен од 26.11.2015 до 10.12.2015 година. Секој поет има право да учествува со една творба, а поемите треба да бидат на македонски јазик.

Личните творби да се праќаат во ОК на ВМРО-ДПМНЕ Прилеп на улица „Прилепски бранители“ број 44 или електронски на konkurs(at)vmro-dpmne-prilep.org.mk со назнака „За литературен конкурс – Поетска везилка“.

Ќе бидат доделени три награди, а изборот на најдобра поема ќе го направи стручна комисија. Резултатите од изборот ќе бидат објавени на 14.12.2015 на интернет порталот на ОК ВМРО-ДПМНЕ Прилеп:www.vmro-dpmne-prilep.org.mk и во средствата за јавно информирање.

Поемите ќе бидат промовирани на поетска вечер која ќе се одржи на 16.12.2015година кога ќе бидат доделени и наградите. Сите пристигнати поеми ќе бидат објавени во второто издание на Алманахот „Поетска везилка“.

ФОТО РЕПОРТАЖА: Со македонските фанови во Барселона!

K S

21:54, 26 ноември

Љубителите на каталонскиот тим со гордост го потенцираат слоганот ’Мes que un club’, а од она што го видовме можеме да заклучиме дека Барселона е повеќе од град!

Дел од редакцијата која веќе со години е заслужна што успешно функционираат порталите Таратур и Спортски.мк деновиве беше во посета на Барселона, каде го следевме дуелот од ЛШ меѓу каталонскиот гигант и Рома. Импресиите се неверојатни, градот дефинитивно го оправдува епитетот најубавиот во Европа. Медитеранот, климата и морето, заедно со неверојатниот спој на култури, сето тоа подредено од генијот на Гауди на главниот град на Каталонија му дава посебна магија која ќе ве опседне за момент.

Имавме само 4 дена да го разгледаме градот, но благодарение на симбиозата што се јави меѓу екипата појдена таму, успеавме да пречекориме над 100 км во самиот град и со тоа да посетиме голем дел од работите што ги нуди каталонската престолнина.

Бевме сместени во Готик квартот, кој се наоѓа во стариот дел, односно строгиот центар на градот, покрај славната улица/шеталиште Ла Рамбла, која оди до споменикот на Колумбо покрај брегот на Средоземното море.

А, таму бевме директни сведоци на јин-јангот на Барселона, крајностите што се дел од секој велеград. Не пречека првичен шок, низ тесните улички во ’Готикот’ чии градби во најголем дел се од средниот век, сосема директно ни понудија од сите ’беззаконија’, а притоа бевме сведоци и на полициско расчистување на една гужва што се случи буквално пред нас.

Интересно беше и како едни покрај други поминуваат, стојат и пијат пијачка пред некој локал, или во уличките,сосема ’рафинирани’ убаво облечени момци и девојки, а до нив бездомници, дилери, проститутки и бандити воглавно од посиромашните краеви на планетава.

Но, кога го пречекавме првото утро, доживеавме сосема поразлична слика – како сето тоа што сме го виделе вечерта да била едно општа фатаморгана, како во филмовите на Дејвид Линч. Паралелниот свет, утрото изгледаше како претходната ноќ сите да ја доживеале небаре се Мечето Ушко в кревет.

Деновите ги организиравме максимално за да видиме што може повеќе. Првото препладне го резервиравме за посета на Камп Ноу, а таму и оние што не се фанови на Барселона (ги имаше и такви) беа напросто импресионирани од тоа како каталонскиот гигант беспрекорно ги покажува сите свои гордости.

Потоа до денот на натпреварот, успеавме да ги видиме сите позначајни знаменитости на градот, Саграда Фамилиа, зградата која ја започнал Гауди во 1882 година, а се гради до денес и се планира да се заврши во 2028 година.

Потоа бевме на Монжуик, каде што се наоѓа и Националната палата, но за наша жал не ги начекавме активни неверојатните фонтани кои го красат тој дел.

Уживавме во топлото сонце на убавите плажи на Барселонета каде не магепса прекрасната клима која и во тие постудени ноемвриски денови беше повеќе од пријатна, а големите облакодери кои ја китеа позадината од бизнис дистриктот на градот само даваа шлаг на раскошната ’торта’ која Барселона им ја нуди на милионските туристи ширум целиот свет.

Го видовме и замокот на Трите змејови и Арк де триумф (Триумфалната порта) изградени во 1888 година за време на Светскиот саем кој таа година се одржал во Барселона.

Каде и да шетавме, просто бевме импресионирани од градбите, и од тоа како сето е сложено. Интересно е дека во градот не постојат два исти објекти, бидејќи според закон секоја градба треба да биде оригинална. Покрај тоа, целиот град е уреден како коцки чоколадо, па се забележува дека на повеќето раскрсници не постои остар агол на зградите, туку тие се заоблени.

Храната и пијалоците во Барселона се поскапи од кај нас, но сепак достапни. Цените на храната во маркетите како Керфур е слична како во нашите големи маркети, додека во рестораните за брза храна цените се движат како во Грција и другите туристички места од опкружувањето. Кафе во елитен локал или покрај плажа чини од 1.5 до 2 евра, додека во останатите места може да се најде за 1 евро.

Брзата храна чини од 3 до 7 евра, додека порција морска храна покрај брегот од 12 евра нагоре.

Претпоследниот ден од нашиот престој таму го резервиравме за посета на прекрасниот парк Гуељ (уште едно ремек дело на Гауди, од каде што се гледа целиот град како на дланка), со неверојатни градби како од бајките и прекрасна флора во која слободно живеат и папагали и други егзотични птици, додека попладнето максимално се подготвивме за натпреварот.

Пред стадионот беа забележливи дополнителните мерки за обезбедување, поради терористичките напади во Париз. Мечот сам по себе беше магичен – Меси, Нејмар и Суарез пружија фантастично шоу кое ни донесе максимално уживање. Голеада со вкупно седум голови (6:1) и моменти кои во живо благодарение на атмосферата на стадионот уште повеќе се врежуваат во меморијата.

По натпреварот огромен кордон од специјалци и блиндирани возила ги испрати гостинските навивачи, а и ние се упативме накратко да преспиеме бидејќи имавме авион во раните утрински часови.

Се на се, велелепно искуство – градот, натпреварот, како и добрата екипа која бевме таму и која со мајтап и одлично расположение ги помина овие денови остави аманет да го повториме искуството. А и вие, драги читатели, ако не сте биле, сега е прилично достапно да го направите тоа. Палете авионот и директ на Ел Прат!

Пишува: Костадин Стојаноски

Колумна: Да се објаснат некои работи за хоророт во Франција!

K S

19:19, 15 ноември

Проблемот со политичката географија, геополитиката, но и географијата како мајка на сите науки кои комбинираат простор и време е општата илузија дека сите ја познаваат истата бидејќи науката како таква опфаќа широк спектар на теми, од кој голем дел се општо препознатливи. Нема да речам познати, туку препознатливи.

Затоа, доколку сте географ, може доста често да се соочувате со ситуации каде што секој ја знае географската проблематика подобро од вас. Бидејќи истата ја слушнал некаде, и ја продискутирал во локална слаткарница.

Доста често таков проблем се јавува и кога се дискутира и со географи. Кои ја обожуваат демагошката страна на нашата наука, и пловат по морето на дескриптивноста. Најчесто таквите мене ме прашуваат за партии и избори, само заради тоа што сум бил насочен во сферата на политичката географија.

Денес сме сведоци на светска поделеност околу трагедијата во Франција. Терористичкиот акт кој зад себе остави стотина мртви, уште повеќе повредени и милиони з(а)грозени, некои го осудија и се солидаризираа. Некои, го релативизираа и компарираа со останати немили настани ширум светот.

Во такви ситуации, убаво е човек да нацрта како стојат работите. Ако не знае да црта, како мене, убаво е да објасни ко за осмолетка. Полека, и општо. Основни работи и постулати.

1. Што е држава?
Политичко-правна организација составена од (општо земено) три поставки. Население, територија, власт.
2. Што е конфликт?
Општествено-политичка разединетост кога станува збор за општествени прашања кое најчесто резултира со употреба на сила.
3. Што е војна?
Состојба на воен конфликт помеѓу две или повеќе држави, или две или повеќе групации и организации во рамките на една (или повеќе) држави.
4. Што е тероризам?
Најосновно: тероризирање на недолжно цивилно население.
5. Што е мир?
Состојба помеѓу две војни.

Бидејќи е-светот денес е преплавен од две струи. Солидарноста за Франција, и релативизацијата за Украина, мора да се објаснат некои работи.

Прво, околу релативизацијата.
Знаеме дека во светот секојдневно има убиства и страдања, сиромаштија и болести, катастрофи и епидемии. Знаеме дека невини луѓе страдаат секој ден во различни држави во разни делови од светот.

Ако поентата беше да се истакнат истите за да се поентира дека човечкиот живот вреди исто, во ситуација кога многу луѓе биле “хипокритични“ затоа што зборуваат за катастрофата во Франција, тогаш во ред. Но, зошто вие, кои напоменувате дека никој не се замара(л) со страдањата надвор од западните цивилизации, не се замаравте до ден денес? Ако ние, зборуваме денес за Франција, која настрада, зошто вие вчера, завчера не зборувавте за останатите настрадани, каде што има исти или слични ситуации ко во Франција?

Второ, мора да направите разлика меѓу катастрофа како француската во ситуација на мир и благосостојба и катастрофи кои се случуваат во услови на граѓански војни и конфликти.

Не е спорно дека човечкиот живот вреди исто и дека истиот катаден е загубен во ситуации на војни и конфликти. Но, затоа постои држава, затоа постои организација и власт. Затоа постои сувереност, за да ги решава таквите работи и да воспостави мир и демократија – она што европските земји го имаат. Сирија, Палестина и останати – исто крварат како Франција. Но таму не владее мирот, и затоа има “општа готовс“ ситуација.
Мора да направите разлика од граѓанска војна каде што се случуваат катастрофи како во Сирија – нешто што светот и тоа како го перцепира.

Меѓутоа, ајде замислете свет каде што шетате на тротоар и не се враќате дома, заради тоа што некоја ретардирана индоктринација решила да го одземе животот, само “онака“? Баш како во Франција!
Во Франција се случи катастрофа од која СВЕТОТ крвари.

Жално е да се изгубат толку многу животи. Но, за разлика од сите други такви приказни на светот, уште покатастрофална е пораката која вчера одекна од Париз.

Секое место на планетата кое го краси мир и благосостојба во секој момент може да биде следниот Париз.
За се останато, постои организација, постои држава. Но, тероризмот, како што гледаме, е најподлата општествена девијација, со која тешко може да се ажурира модерната цивилизација.

Пишува: М-р Горан Китевски, помлад асистент на Институт за географија при ПМФ

Завршува истражувачкиот процес на локалитетот Црквиште

A V

08:40, 13 ноември

Tимот археолози од кумановскиот музеј утре го завршува истражувањето на локалитетот Црквиште во кумановско Клечовце, соопштија денеска надлежните од националната установа.

Археологот кој го предводи тимот, Дејан Ѓорѓиевски, изјави дека ископувањата се вршени во неколку сектори, во внатрешноста на црквата, на северниот брод кој претходните години не е работен и на топлиот дел од бањскиот комплекс, со што целосно е отоврена ранохристијанската базилика.

– Отворен е атриум, предворјето на самата црква и таму откривме интересни наслојувања, еден слој од среден век и слој кој што бил дел од римската бања. Делот кој што се користи во средниот век, односно некои ѕидови се наследени од римската бања и се преадаприрани за да се користи црквата, изјави Ѓорѓиевски.

Тој додаде дека археолозите работеле и надвор од самата бања покрај нејзините надворешни ѕидови.

– Работевме покрај западниот ѕид и ги откривме западните простории, односно, ложиштето преку кој доаѓал топлиот воздух за подното греење во бањата, кое што потоа служи за предворјето на самата црква, нагласи Ѓорѓиевски.

Директорката на НУ Музеј Куманово, Анита Цветановска изјави дека трета година по ред Министертвото за култура ги поддржува истражувањата на овој локалитет на кој првин е откриена ранохристијанска базилика, а потоа и римска бања терма.

– Се работи за цел римски град кој се протега на површина од 14 хектари. Станува збор за огромно културно наследство со кое располага кумановскиот крај, изјави Цветановска.

Археолозите се надеваат дека и идната година ќе продолжат истрaжувањата за овој значаен локалитет. Локалитетот Црквиште, како што информираат надлежните, нуди можност да се открие развојот за еден римски град во христијански и да се објасни континуитетот што тој го имал во својот развиток се до 11 век. Инаку, локалитетот е лоциран во близина на магистралниот пат кој води кон Бугарија на мошне пристапен терен, така што неговото целосно откривање ќе овозможи привлекување на домашни и странски туристи.

Коментар: Не може да имате и социјална држава и отворени граници!

K S

17:52, 09 ноември

Другарице и другови, не може да имате, ем отворени граници, ем социјална држава. Едното го ништи другото! Ако некој не верува, нека ми објасни кој е лимитот на социјалци кои Германија е должна да ги издржува…10 милиони, 50 милиони, 100 милиони, милијарда…? Некаде мора да има крај, а крајот не е во затворањето на границите, туку во укинувањето на социјалните пакети.

Сите европски огради кои ги пцуете, се последица на социјалната политика и нејзините ограничени ресурси. Виктор Орбан, кој до вчера беше анти-глобалистичка ѕвезда, е токму најголемиот шампион во зголемувањето на социјалните пакети и оградите истовремено. Ништо поразличен не е ниту неговиот колега од Словенија.

Се разбира, примери има и многу подобри. САД е комплетно населена од мигранти, ама Италијаните, Ирците и Полјаците во Њујорк НЕ биле пречекувани со ќебиња и сендвичи, а за прифатни центри и гага живеачка да не зборуваме. Рајата која се истоварала во новата држава отаде Атлантик, морала да научи јазик, да го прифати новиот вредносен систем, да се здобие со профсионални навики. На тој начин се зголемувал животниост стандард, додека луѓето се натурализирале во новата средина…па станувале Американци, и со тапија, и во душа.

Но, социјалната држава ги убива ваквите процеси. Рајата која денес навира на Запад, а и во последиве денеции, ретко има амбиции да се натурализира во новата средина. Добивајки обемни социјални пакети, кров над глава, и низа други „бесплатни“ поволности, луѓево застанати во ред немаат никаква потреба ниту од локалниот јазик, ниту од локалниот вредносен систем кој стои позади високиот животен стандард.

„Социјалниот минимум“ според социјалистите од Запад, е незамислив луксуз за вукојебините од Блискиот Исток и Африка. Па така имигрантите во Европа, континуирано создавале и создаваат свои мали Кандахари и Палестини, кои се финансираат од европските социјални држави, а каде се повеќе владеат примитивните племенски принципи од каде рајата се довлечкала.

Се додека постои државната социјална „благосостојба“ се дотогаш состојбата во Европа ќе се влошува. На крајот на краиштата, социјализмот одсекогаш се бранел со нехумани методи, почнувајки од „Револуцијата“ на Ленин, завршувајки со бодликавите жици на ЕУ.

Пишува: Виктор Трифуновски, претседател на ЛК Атлас

„Прилепон” ја доживеа својата промоција!

K S

17:02, 02 ноември

Монографијата „Милениумско пулсирање 1014-2014“ денеска беше испромовирана во својата печатена форма. Во период од 1000 години, научно разработен од речиси сите аспекти на општественото живеење е темата на оваа монографија, која документирано го потврди милениумското постоење на градот под Марковите Кули откако во 1014-тата за прв пат официјално бил спомнат под името „Прилепон” во списите на византискиот историчар Јован Скилица.

На 600 страници опфатени се сите периоди од развојот на градот од сите аспекти: Средновековието, Османлискиот период, Балканските војни, двете светски војни, периодот од ослободувањето до денес. Во монографијата се сите значајни настани и личности кои оставиле белег не само во опастанокот и развојот на градот, на регионот, туку и на целата земја на политички, економски, социолошки и културен план.

Монографијата „Милениумско пулсирање 1014-2014“, не е само од големо значење за градот и за околината, туку е богатство за целата земја, за идните генерации

Со оваа публикација, Прилеп ги заокружува одбележувањата по повод 1000-годишниот роденден.

Иво Андриќ: „Да го заразите некого со чекање – тоа е најсигурен начин да завладеете со него“

A V

08:42, 16 октомври

И така, премолчено ги прифаќате условите кои ви ги наметнува вашиот непријател, живеете како што сака тој; поточно, и не живеете, туку трпеливо чекате, сè додека вашиот живот, заедно со сето она кое сте го очекувале, не се претвори во трпеливост и бесконечно чекање, што значи дека сте го прифатиле поданичкиот начин на живот, а тоа е исто што патот на доброволна пропаст, ваша и на вашето поколение.

За да не мораат лично тие да ве убиваа, ве заразиле со тоа чекање кое ве одржува во живот и полека ве убива. Ќе овенете и ќе исчезнете како што овенале и исчезнале толку многу претци и народи во Османлиската империја пред вас, на ист или сличен начин.

Не ни забележале дека од патот на вистинскиот живот неосетно се префрлени на мртвиот колосек на чекање без крај и цел. Тоа свое чекање не го чувствуваат ниту како товар, ниту како понижување, оти и самите се претвориле во чекање.

Да го заразите некого со чекање, тоа е најсигурниот начин да завладеете со него, тоа значи да го направите неподвижен и безопасен, целосно и засекогаш, и таа опиеност од чекањето е поцврста од секој затвор и потешка од секој синџир, бидејќи, со многу среќа и вештина, од затвор може да се побегне и од прангите можете да се ослободите, но од таа опиеност – никогаш, до века.

Сè што вие сте и што знаете, сè што умеете и можете, ставено е во служба на тоа чекање без крај и без никакви шанси за остварување. На едни животот им минува во мачно и залудно чекање, додека други и без најмалку чекање го добиваат сето она кое го посакуваат и на кое се надеваат.

Иво Андриќ

1...4.3444.3454.346...4.354 Page 4.345 of 4.354