Зошто негативните искуства се врежуваат подлабоко во меморијата?
Улогата на амигдалата
Во срцето на оваа појава се наоѓа амигдалата – мала, но многу важна структура во мозокот што се активира кога чувствуваме закана. Според податоци од Cleveland Clinic (2023), амигдалата ја „заклучува“ негативната меморија длабоко во мозокот, функционирајќи како постојан аларм.
Соработка со хипокампусот
Амигдалата работи рака под рака со хипокампусот – центарот за меморија. Поради тоа, лошите спомени се повикуваат полесно, додека пријатните моменти побрзо исчезнуваат од сеќавањето.
Феноменот на „негативна пристрасност“
Истражувањата покажуваат дека еден негативен настан може да има поголемо влијание од повеќе позитивни. Овој ефект е познат како негативна пристрасност и има влијание врз емоциите, учењето, односите па дури и развојот кај децата.
Од еволуција до модерниот начин на живот
За нашите предци, паметењето на опасности можело да значи разлика меѓу живот и смрт. Денес, мозокот често реагира на критики, одбивање или напнатост со исто силна реакција, како да се работи за закана по животот, што резултира со:
– Претерана стресна состојба
– Опседнатост со негативни искуства
– Пад на самопочитувањето
– Склоност кон негативно размислување
Дали може да го промениме начинот на кој паметиме?
Да, благодарение на неуропластичноста – способноста на мозокот да формира нови врски и да ги менува навиките на размислување. Според Psychology Today (2023), секојдневни практики можат да ја зајакнат способноста на мозокот да се задржи на позитивните моменти.
Техники кои помагаат:
– Водење дневник на благодарност: запишување на малите позитивни моменти секој ден
– Позитивни афирмации: формирање нови патишта во мозочните врски
– Свесна присутност (mindfulness): помага во контролирање на негативните мисли
Мозокот е еволутивно подготвен да запомни болка и критика посилно отколку добрина и пофалби. Но во современиот свет, оваа способност често ни станува емоционален товар. Добрата вест? Со редовна практика на благодарност, свесност и позитивни мисли, мозокот може да се „репрограмира“ да не памти само болни искуства, туку и радости, љубезност и личен раст.